Sporządzenie aktu notarialnego – dowiedz się więcej

Planujesz kupno mieszkania lub chcesz przekazać nieruchomość w formie darowizny? Niezbędne będzie sporządzenie aktu notarialnego. Czym jest ta prawnicza procedura, przy jakich czynnościach prawnych jest niezbędna i z jakimi kosztami wiąże się wystawienie tego rodzaju dokumentu? Jaka jest różnica pomiędzy oryginałem a odpisem i wypisem? Sprawdź nasz kompleksowy poradnik i dowiedz się wszystkiego, co istotne przed wizytą u notariusza.

Czym jest akt notarialny?

Dokument o charakterze urzędowym, potwierdzający dokonanie określonej czynności prawnej – tak w skrócie można odpowiedzieć na pytanie o to, czym jest akt notarialny. Sporządza się go w sytuacji, gdy wymagają tego przepisy prawa, bądź w momencie, gdy strony obrotu gospodarczego wyrażą taką wolę. Uznaje się go za „wyższą” formę tradycyjnej umowy, z uwagi na potwierdzenie jego zapisów notariusza, który występuje w roli osoby zaufania publicznego. W zależności od potrzeb stron, oprócz oryginalnego dokumentu, kancelaria może również wystawić odpis lub wypis, wywołujące określone skutki formalne.

W polskim systemie prawnym akt notarialny jest jednym z najbardziej znaczących dokumentów, zapewniającym pewność i ochronę obrotu gospodarczego. Poza względami formalnymi współpraca z notariuszem zapewnia bezpieczeństwo, minimalizuje ryzyko sporów i konfliktów oraz umożliwia skuteczne i bezproblemowe przeprowadzenie wielu istotnych transakcji i czynności.

Jakie elementy musi zawierać akt notarialny?

Aby dokument potwierdzający zawarcie umowy w formie aktu notarialnego był ważny i prawnie wiążący, musi zawierać pewne kluczowe elementy, takie jak:

• miejsce i data sporządzenia (czasem także godzina i minuta),
• dane notariusza – imię, nazwisko i nazwę siedziby kancelarii,
• dane identyfikacyjne stron czynności prawnej, określonej w akcie notarialnym, w tym informacje o obywatelstwie,
• oświadczenia woli stron oraz stwierdzenie (na ich żądanie) okoliczności, zaistniałych przy spisywaniu aktu,
• podpisy wszystkich stron,
• oświadczenie, że dokument został odczytany, przyjęty oraz podpisany.

Zgodność tych elementów jest kluczowa dla ważności i wiarygodności aktu notarialnego, ale także odpisu oraz wypisu. Notariusz jest odpowiedzialny za dochowanie formalności mających zapewnić legalność i prawne bezpieczeństwo zawieranej transakcji.

Które czynności prawne wymagają formy aktu notarialnego?

Polskie prawo wyróżnia wiele czynności wymagających potwierdzenia ich dokonania w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Przykładowo, transakcja kupna-sprzedaży mieszkania z pominięciem instytucji notariatu z mocy prawa będzie bezskuteczna. Lista najważniejszych działań, które w obrocie gospodarczym musi potwierdzić notariusz, obejmuje:

• przeniesienie własności nieruchomości – akt notarialny jest wymagany przy sprzedaży lub zakupie mieszkania, domu, działki czy lokalu użytkowego,
• umowa darowizny – jeśli chcesz podarować nieruchomość, również musisz potwierdzić transakcję u notariusza,
• założenie spółki, zmiany w statucie, podwyższenie kapitału zakładowego czy przeniesienie udziałów w przedsiębiorstwie,
• umowy dożywocia lub przeniesienia prawa do użytkowania wieczystego,
• umowa dziedziczenia, o ile przedmiotem spadku po zmarłym jest nieruchomość,
• poświadczenie dziedziczenia, stanowiące alternatywę dla sprawy spadkowej,
• rozdzielność majątkowa.

Warto dodać, że rodzajem aktu notarialnego jest również testament, a więc wygłoszone w obecności notariusza oświadczenie woli dotyczące rozdysponowania majątku po śmierci jego właściciela.

Ile kosztuje notariusz – cena aktu notarialnego

Wysokość taksy notarialnej ma kluczowy wpływ na to, ile kosztuje notariusz przy konkretnej transakcji. Jej maksymalną wysokość określają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 r. Koszty notarialne uzależnione zostały od wartości przedmiotu podejmowanej czynności, a maksymalne stawki taksy znajdziesz w poniższej tabeli.

Wypis, odpis i wyciąg aktu notarialnego a oryginał

Oprócz oryginalnego dokumentu, który zawsze pozostaje u notariusza, kancelaria wystawia również jego wypisy, odpisy oraz wyciągi. Wypis aktu notarialnego, którego koszt zwykle ponosi kupujący, stanowi powtórzenie oryginału, jednak bez dokonywanych na nim poprawek. Z kolei odpis aktu notarialnego jest nie tylko jego wiernym powtórzeniem, ale także zawiera wszystkie poprawki zamieszczone na oryginalnym dokumencie. Z kolei wyciąg tym różni się od wypisu i odpisu, że nie zawiera całej treści aktu, a jedynie wybraną część jego postanowień.

Wg. stanu prawnego na dzień 25.08.2023 roku. Zamieszczone informacje nie stanowią opinii prawnej.